Faktoring a forfaiting – czym się różnią?

Utrzymanie płynności finansowej jest fundamentalne dla większości firm, ale niestety nie zawsze jest to proste zadanie. Przedsiębiorcy nierzadko borykają się z problemami z regulowaniem płatności na czas, co prowadzi do powstania błędnego koła zatorów płatniczych. Jak można sobie z tym radzić? Istnieje wiele rozwiązań, wśród których można wymienić faktoring oraz forfaiting. Jakie są główne różnice pomiędzy tymi dwoma metodami finansowania?

Czym jest faktoring?

Faktoring to forma transakcji handlowych, która stanowi konkurencyjną alternatywę dla kredytu bankowego, chroniąc przedsiębiorców przed ryzykiem braku wypłacalności. Umożliwia utrzymanie płynności finansowej firmy i zapewnia, że środki są w ciągłym obrocie. W tej transakcji istotną rolę pełnią dwa podmioty: faktor, będący wyspecjalizowaną firmą faktoringową lub bankiem, oraz faktorant, czyli przedsiębiorstwo sprzedające swoje wierzytelności wynikające ze sprzedaży usług, dostaw lub towarów. Faktoring dotyczy jedynie wierzytelności powiązanych z obrotem gospodarczym. Nie obejmuje tych związanych ze sprzedażą rzeczy osobistych używanych w gospodarstwie domowym.

Innymi słowy, faktoring polega na tym, że faktor nabywa wierzytelności, finansuje je i nimi zarządza. Faktorant otrzymuje płatność bezpośrednio po sprzedaży i przekazuje faktorowi kopię faktur wraz z dokumentami potwierdzającymi odbiór towarów. Na początku otrzymuje zaliczkę, której wysokość, zależna od warunków umowy, może wynosić do 90% wartości brutto faktury. Pozostała część, czyli fundusz gwarancyjny, jest wypłacana, gdy odbiorca ureguluje zobowiązanie wobec faktora. Jeśli płatność odbiorcy jest opóźniona, faktor interweniuje w imieniu faktoranta, przypominając o konieczności zapłaty.

Dzięki faktoringowi firma otrzymuje środki finansowe jeszcze przed upływem terminu płatności, co zabezpiecza ją przed opóźnieniami lub brakiem spłaty przez dłużnika. Należność jest pomniejszona o wynagrodzenie, które przysługuje faktorowi za przejęcie zobowiązań.

Na czym polega forfaiting?

Forfaiting polega na nabywaniu terminowych należności w transakcjach międzynarodowych, zazwyczaj w formie weksli, jednocześnie eliminując prawo regresu wobec sprzedawcy weksla. W transakcji uczestniczą dwa kluczowe podmioty: forfaiter, czyli wyspecjalizowana instytucja finansowa lub duży bank, oraz forfaitysta, czyli eksporter. Forfaiter nabywa wierzytelności handlowe, leasingowe lub wekslowe od eksportera, pobierając wynagrodzenie w formie odsetek dyskontowych, których wysokość zależy od wartości wierzytelności oraz ryzyka niewypłacalności dłużnika. Przejmuje on na siebie to ryzyko, dzięki czemu eksporter nie musi czekać na spłatę wierzytelności przez dłużnika, co umożliwia mu swobodny obrót finansowy.

Forfaiting jest szczególnie interesujący dla firm współpracujących z dużymi, zagranicznymi kontrahentami i mających problemy z płynnością finansową. Ze względu na wyższy poziom ryzyka, wierzytelności są w tym przypadku weryfikowane dokładniej niż w faktoringu. Forfaiterzy niechętnie wykupują należności od mniejszych firm o niestabilnej sytuacji finansowej.

Nawet jeśli firma nie boryka się z problemami z płynnością, forfaiting może być korzystny w sytuacji spodziewanych dużych wahań kursów walut. Jeżeli jednak forfaiting nie jest dostępny lub koszty są zbyt wysokie, warto rozważyć faktoring, który oferuje elastyczną, dostępną formę finansowania, a procedury są szybkie i nieskomplikowane.

W jaki sposób przebiega forfaiting?

Przedsiębiorstwo eksportujące, mające umowę z importerem, składa wniosek o usługę forfaitingu u wybranego forfaitera, po czym podpisuje z nim umowę. Forfaiter wykupuje nieprzeterminowane należności zgodnie z ustaleniami umowy. W kolejnym kroku następuje dostawa towaru lub świadczenie usługi zgodnie z umową zawartą między importerem, będącym dłużnikiem, a eksporterem. Zakupiona należność zostaje zabezpieczona gwarancją lub awalem (gwarancja spłaty weksla). Gwarancji zazwyczaj udziela bank, jeśli dłużnik jest kredytowo zdolny, a awalu bank importera. Importer dostarcza forfaiterowi niezbędny dokument poręczenia, a forfaiter wypłaca eksporterowi środki zgodnie z warunkami umowy forfaitingu. Dłużnik zwraca należność forfaiterowi, zamiast eksporterowi, który już otrzymał pieniądze.

Faktoring i forfaiting – podobieństwa i różnice

W faktoringu i forfaitingu uczestniczy trzeci podmiot, czyli dłużnik. Nie jest on jednak stroną umowy, a tylko uczestnikiem stosunku prawnego. Obie te operacje są częścią grupy umów handlowych nienazwanych. Zawierane są według ogólnych zasad prawa cywilnego, zwykle poprzez negocjacje. Umowa forfaitingowa jest jednorazowa, ponieważ dotyczy jednej wierzytelności w ramach danego kontraktu. W przeciwieństwie do niej umowa faktoringowa może mieć charakter ciągły lub okresowy, na przykład na rok lub dłużej, i obejmuje zarówno obecne, jak i przyszłe wierzytelności. Kontrakt faktoringowy może mieć formę otwartą, półotwartą lub tajną, w której dłużnik nie jest powiadamiany. Umowa forfaitingowa zawsze ma formę tajną.

W zakresie działania tych dwóch operacji istnieją różnice. Forfaiting ma ograniczone pole działania, ponieważ skupia się głównie na wymianie międzynarodowej. Z kolei faktoring, oprócz obrotu międzynarodowego, obejmuje również handel krajowy. Koszty obsługi forfaitingu są wyższe z powodu braku regresu oraz dłuższego okresu wymagalności, trwającego od sześciu miesięcy do dziesięciu lat. Dla porównania, w faktoringu okres ten wynosi maksymalnie 210 dni. W przypadku faktoringu faktor wypłaca faktorantowi od 70% do 90% wartości wierzytelności przed upływem terminu, natomiast forfaiter od razu wypłaca forfaityście 100% wartości wierzytelności, pomniejszonej o stopę forfaitingową.

Dlatego przedsiębiorca rozważający zawarcie jednej z tych umów powinien dokładnie przeanalizować ich zasady i wybrać tę, która najlepiej odpowiada jego możliwościom i potrzebom.

Czym się różni faktoring od forfaitingu?

Istnieje kilka głównych aspektów, które odróżniają faktoring od forfaitingu:
● kwota wypłaty – w forfaitingu cała wartość wierzytelności jest wypłacana od razu, podczas gdy w faktoringu zazwyczaj wypłacane jest 80-90% wartości faktury. Pozostała część jest przekazywana po uregulowaniu płatności przez kontrahenta. Wyjątek stanowi finansowanie pojedynczych faktur, gdzie wypłacana jest pełna należność od razu,
● zakres umowy – umowa faktoringowa może obejmować zarówno pojedyncze, jak i wiele wierzytelności. W przypadku forfaitingu zawsze obejmuje tylko jedną wierzytelność,
● rodzaj transakcji – faktoring obejmuje zarówno transakcje krajowe, jak i międzynarodowe. Forfaiting najczęściej dotyczy wymiany międzynarodowej, zabezpieczając eksportera przed negatywnymi zmianami kursów walut.
W rezultacie faktoring minimalizuje ryzyko walutowe, podczas gdy forfaiting całkowicie je eliminuje. Faktoring jest zazwyczaj tańszy niż forfaiting z uwagi na mniejsze ryzyko. Ponadto z faktoringu korzystają zarówno małe, jak i duże przedsiębiorstwa, podczas gdy forfaiting jest bardziej odpowiedni dla dużych firm prowadzących handel międzynarodowy, zabezpieczających płatności gwarancjami, wekslami lub akredytywami.

Obie metody pomagają w utrzymaniu płynności finansowej, zapewniając szybki dopływ gotówki. Wybór odpowiedniego rozwiązania powinien zależeć od charakteru konkretnej transakcji.