PG Partner Gospodarczy

Badanie sprawozdania finansowego jest podstawowym sposobem na obiektywne potwierdzenie kondycji ekonomicznej firmy, na sprawdzenie stanu aktywów i wysokości obrotów w danym roku rozliczeniowym. Kontrolę sprawozdania może zlecić każdy przedsiębiorca, gdy chce uzyskać gwarancję poprawności prowadzenia ksiąg czy zgodność polityki rachunkowości z obowiązującymi przepisami. Jednak wybrane podmioty gospodarcze mają ustawowy obowiązek badania sprawozdań finansowych.

Wszystkie kwestie związane ze składanie badaniem, składaniem, udostępnianiem i ogłaszaniem sprawozdań finansowych zostały opisane w rozdziale 7 (od Art. 64) ustawy o rachunkowości.

Kto podlega badaniu sprawozdań finansowych?

Ustawodawca wymaga przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych m.in. takich podmiotów jak:

• grupy kapitałowe,
• banki – dotyczy banków krajowych oraz oddziałów zagranicznych banków i instytucji kredytowych, zakładów ubezpieczeń i reasekuracji oraz oddziałów firm inwestycyjnych;
• spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
• podmioty obracające papierami wartościowymi – dotyczy jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami, a także na podstawie przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
• podmioty zarządzające funduszami emerytalnymi – jednostki działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
• krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego,
• spółki akcyjne,
• jednostki osiągające odpowiednie progi dochodów lub zatrudnienia – dotyczy jednostek, które w poprzedzającym sprawozdanie roku obrotowym spełniły przynajmniej dwa z trzech warunków:
  – 50 etatów – średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 50 lub więcej osób,
  – 2,5 mln euro – firma posiadała łącznie aktywa o równowartości w walucie polskiej 2,5 mln euro,
  – 5 mln euro – firma osiągnęła w roku obrotowym przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych w wysokości stanowiącej równowartość w walucie polskiej 5 mln euro.

To tylko najważniejsze kategorie podmiotów gospodarczych, które mają obowiązek prowadzenia kontroli sprawozdań finansowych. Szczegółowe zapisy znajdują się w ustawie.

Kto i na jakich zasadach wybiera biegłego rewidenta?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami badanie sprawozdania finansowego może przeprowadzić tylko biegły rewident. Zasada ogólna mówi, że wyboru konkretnego biegłego rewidenta nie może dokonać kierownik jednostki. Jest to kompetencja i prawo organu, który zatwierdza sprawozdanie finansowe. Wyjątkiem może być sytuacja, w której statut jednostki lub inne obowiązujące ją akty prawne stanowią inaczej.

Biegły rewident musi posiadać stosowne uprawnienia (potwierdzone wpisem do rejestru biegłych rewidentów), a jednocześnie musi spełniać wymogi rzetelności i bezstronności. Badania sprawozdania nie może dokonać osoba, która jest w jakikolwiek sposób powiązana z kontrolowaną jednostką, w tym w m.in. poprzez:

• powiązania finansowe – biegły rewident nie może posiadać udziałów, akcji i innych tytułów własności w jednostce, którą kontroluje ani w jednostce z nią powiązanej,
• powiązania zawodowe – rewident nie może być aktualnie ani na przestrzeni trzech poprzedzających kontrolę lat nie mógł być pełnomocnikiem, członkiem organów zarządzających czy nadzorczych w kontrolowanej firmie oraz jednostkach z nią powiązanych – natomiast jego przychody w żadnym roku obrotowym na przestrzeni 5 ostatnich lat nie pochodziły w 40 proc. (lub więcej) z tytułu świadczenia usług na rzecz firmy kontrolowanej lub podmiotu z nią powiązanego,
• powiązania osobiste – rewident nie może być małżonkiem, krewnym lub powinowatym jakiejkolwiek osoby będącej członkiem organów nadzorczych, zarządzających lub administracyjnych w kontrolowanej jednostce.

Jak przygotować się do kontroli sprawozdania finansowego?

Osoba kontrolująca przygląda się bacznie inwentaryzacji, ma prawo zasięgać informacji nie tylko w dziale księgowym, ale też u kierowników innych działów, prawników czy u przedstawicieli podmiotów współpracujących z kontrolowaną jednostką. Głównym celem prowadzenia badania poprawności sprawozdań finansowych nie jest, wbrew obiegowej opinii, wytknięcie niedociągnięć i ukaranie jednostki, a konkretnie jej kierownika. Celem kontroli jest doprowadzenie do tego, aby jednostka przedłożyła sprawozdanie, które w sposób najpełniejszy odzwierciedla stan finansów firmy. Biegłego rewidenta należy traktować jako doradcę i warto przygotować się do nawiązania z nim merytorycznej współpracy.

Pierwszym, co należy zrobić, jest przejrzenie dokumentacji. Jeżeli będziemy mieli komplet dokumentów i odświeżoną wiedzę o ich lokalizacji, ułatwi to bardzo ich udostępnianie biegłemu rewidentowi. Należy też sprawdzić zasady przyjętej polityki rachunkowości pod kątem jej ewentualnej aktualizacji. Trzecią ważną sprawą jest zachowanie ciągłości w prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Oznacza to w praktyce tyle, że w kolejnych okresach rozliczeniowych należy stosować taki sam sposób zapisu operacji finansowych czy dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli zaś nastąpiła jakaś zmiana, to powinna być opisana w sposób zrozumiały dla osoby kontrolującej. Wszystko zmierza do tego, aby uniknąć podejrzenia o próbę ukrywania operacji finansowych czy świadome utrudnianie rzeczowej oceny stanu finansów firmy. Należy też zachować zasadę, w myśl której zmiany w polityce rachunkowości wprowadzane są nie w trakcie, lecz od następnego okresu rozliczeniowego.

Jeżeli potrzebujesz szybkiego przeglądu ksiąg czy audytu polityki rachunkowości, zwróć się do PG Partner Gospodarczy. Nasze biura rachunkowe w Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku oferują audyty i doradztwo księgowe oraz usługi biegłych rewidentów. Zatrudniani przez nas specjaliści nie tylko przygotowują do kontroli same dokumenty, ale także udzielają cennych wskazówek na temat współpracy z biegłymi rewidentami. Ułożenie sobie poprawnych kontaktów i nastawienie na współpracę nie wpływa na wynik badania, lecz bez wątpienia oszczędza obu stronom niepotrzebnych stresów.