Zmiany w L4 w 2025 roku – czy ZUS przejmie wypłatę chorobowego od 1 dnia?
W 2025 r. planowane są zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych, dotyczące procedur związanych ze zwolnieniem L4 i wypłatą zasiłku chorobowego, celem uproszczenia procesu zwolnień lekarskich i zwiększenia efektywności kontroli ZUS. Jednym z najważniejszych pytań jest to, czy ZUS przejmie wypłatę chorobowego od pierwszego dnia choroby?
Czy ZUS przejmie wypłatę chorobowego od pierwszego dnia?
W 2025 r. ZUS ma całkowicie przejąć obowiązek wypłaty zasiłku chorobowego od pierwszego dnia, w którym nastąpiła niezdolność do pracy. Dotyczy to wszystkich pracowników, niezależnie od tego, czy przebywają na zwolnieniu tylko przez kilka dni, czy obejmuje ono długi okres. Zgodnie z nowymi przepisami, pracodawca nie będzie już zobowiązany do wypłacania chorobowego przez pierwsze 33 dni, a w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia przez pierwsze 14 dni. Za wypłatę całego zasiłku w pełni odpowiedzialny ma stać się ZUS.
Wprowadzane zmiany oznaczają mniejszą ilość obowiązków administracyjnych dla pracodawców. Pracownicy z kolei nie będą musieli oczekiwać na wypłatę świadczenia przez dłuższy czas.
Nowe przepisy miały obowiązywać już od stycznia, jednak dokument nadal jest procedowany.
Zmiany w procedurach związanych z L4
Nowe przepisy będą dotyczyć nie tylko zmiany podmiotu zobowiązanego do wypłaty zasiłku chorobowego. Regulacje mają wprowadzić również kwestie związane z procedurami L4 i kontrolami ZUS.
Dokładniej:
- Pracownik zyskuje prawo do wykonywania niektórych czynności zarobkowych w trakcie trwania zwolnienia, o ile nie kolidują one z zaleceniami lekarza wystawiającego zwolnienie.
- ZUS będzie przeprowadzał częstsze kontrole wystawionych zwolnień lekarskich w celu zapobiegania nadużyciom.
- ZUS zachęca do korzystania z elektronicznych zwolnień lekarskich e-ZLA.
- Pracodawca nadal będzie odpowiedzialny za zgłaszanie pracowników do ubezpieczeń społecznych i za przesyłanie zwolnień lekarskich do ZUS w określonym czasie. Ponadto pracodawca musi pilnować, aby czynności wykonywane w trakcie zwolnienia, nie były sprzeczne z zaleceniami lekarza.
- Wypłata zasiłku chorobowego będzie następować bezpośrednio z ZUS.
- Pracownicy będą mogli wykonywać niektóre czynności codzienne, spacer z psem lub drobne zakupy.
- Pracownicy będą mogli wykonywać czynności incydentalne, jeśli wymagają tego okoliczności, np. wystawienie faktury lub odpowiadanie na wiadomości e-mail.
- Zwolnienie lekarskie może być wystawione z adresem znajdującym się poza Polską. W związku z tym lekarz może wystawić zwolnienie z zaleceniem wyjazdu na leczenie/terapię do innego kraju.
- Zostanie wprowadzona możliwość wystawienia zwolnienia u jednego pracodawcy przy jednoczesnej zdolności do pracy u innego. Dotyczy to np. sytuacji, gdy osoba niezdolna do pracy fizycznej u jednego pracodawcy przebywa na zwolnieniu, a u innego wykonuje pracę umysłową.
Aktywność niezgodna z celem zwolnienia L4
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, wykonywanie przez pracownika aktywności niezgodnych z celem zwolnienia lekarskiego stanowiło jedną z przyczyn utraty prawa do zasiłku chorobowego.
Analiza orzecznictwa sądowego wskazuje, że orzeczona niezdolność do pracy przy zachowanej zdolności do poruszania się odnosi się głownie do wykonywania podstawowych czynności codziennych. Mogą to być np. robienie niezbędnych zakupów, odwiedzenie apteki w celu zaopatrzenia się w leki czy materiały medyczne, uczestnictwo w zabiegach medycznych, wizytach u lekarza czy rehabilitacja.
W związku z tym zaproponowano wprowadzenie zmiany w przepisach ZUS, która precyzyjnie miałaby określać definicję aktywności niezgodnej z celem zwolnienia z pracy. Nowa definicja mówi, że aktywnością taką będą wszelkie działania, które mogą opóźnić lub utrudnić proces leczenia i rehabilitacji. Warto jednak zauważyć, że zwykłe codzienne czynności i działania incydentalne, które wynikają z pilnych potrzeb, nie będą uznawane za takie aktywności.
Jeśli pracownik przebywający na zwolnieniu będzie nieobecny w przypadku kontroli ZUS, nie zawsze musi to skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego. W sytuacji, gdy osoba na L4 udowodni, że jej nieobecność była uzasadniona względami zdrowotnymi, np. wizytą u lekarza, zakupami w aptece itp., nie zaistnieją podstawy do odmowy wypłaty zasiłku.
Środki nie będą podlegały także zwrotowi, jeśli podjęcie incydentalnych działań wynikających z poważnych powodów okaże się koniecznością. Może to być przykładowo odbiór dziecka ze żłobka czy z przedszkola.
Jak pracodawcy mogą przygotować się do zmian w L4?
Pracodawcy już powinni podjąć odpowiednie kroki w celu aktualizacji procedur związanych z L4 i kontrolą zwolnień lekarskich dla swoich pracowników. Warto organizować szkolenia dla pracowników odpowiedzialnych za administrację i obsługę zwolnień. Co ważne, pracodawca musi ściśle monitorować zasady wykorzystywania L4 i bierze większą odpowiedzialność za weryfikację ich prawidłowości.