PG Partner Gospodarczy

Bardzo często możemy usłyszeć o tzw. długu publicznym. W wielu przypadkach jednak jest to określenie bardzo enigmatyczne, dlatego też warto przybliżyć znaczenie tego określenia. Warto dowiedzieć się, czym dokładnie jest dług publiczny, co to oznacza dla gospodarki, a zatem, jak może wpływać na nasze życie codzienne. Wbrew pozorom bowiem kwestia ta dotyczy każdego z Polaków.

Dlaczego dług publiczny jest groźny?

Dług państwa jest zdecydowanie wyższy, niż mogłoby się wydawać. Rośnie koszt jego obsługi, a jego istnienie i pogłębianie się zwiększa ryzyko tego, że rozmaici zagraniczni inwestorzy przestaną postrzegać nasze państwo jako wypłacalne. Doświadczenie ostatnich dekad, a zwłaszcza sytuacji Grecji pokazuje, że taki scenariusz nie jest niemożliwy do spełnienia. Dług publiczny zwiększa problem w znalezieniu nabywców na obligacje państwa polskiego, a to oznacza większe ryzyko wzrostu długów. W efekcie może rosnąć spirala zadłużenia. Wydawać się może, że dotyczy to wyłącznie kraju, jednak dług państwa znajduje swoje odzwierciedlenie w funkcjonowaniu jegp mieszkańców. Im większy jest dług publiczny, tym groźniejsze staje się widmo:

• Spadku PKB;
• Wzrostu bezrobocia;
• Zmniejszenia wynagrodzenia – w szczególności w porównaniu do wzrostu wydatków.

Mówiąc w skrócie, dług państwa przekłada się na zahamowanie wzrostu gospodarczego w kraju.

Dług publiczny – co to takiego i jak go ograniczyć?

Na początku trzeba walczyć z problemem przyrastania długu – a praktyka pokazuje, że zwykłe spowolnienie przyrostu długu publicznego jest utrudnione. Dlaczego? Ograniczenie długu musi wiązać się ze zredukowaniem deficytu finansów publicznych – w tym istotnej jego części nazywanej deficytem budżetowym. Każdy, kto choćby pobieżnie orientuje się w polityce, wie o tym, że każdego roku deficyt budżetu jest obecny. To oznacza, że każdego roku rząd wydaje zdecydowanie więcej pieniędzy, aniżeli w ogóle posiada. Tym samym powiększa dług publiczny.

Ograniczenie go wymaga zmniejszenia wydatków państwowych. Można m.in.:

1. Redukować wydatki;
2. Zwiększać podatki;
3. Zadbać o szybki wzrost PKB.

Nie każde rozwiązanie podoba się obywatelom, a te najkorzystniejsze są trudne do osiągnięcia. Dług publiczny mierzy się w relacji zadłużenia do wysokości PKB kraju.

Państwowy dług publiczny – można żyć bez niego?

Praktyka sytuacji państw na świecie pokazuje, że państwowy dług publiczny jest normą. Obecnie na całym świecie na 182 państwa jedynie Hongkong ma zerowe zadłużenie. Wszystkie pozostałe państwa świata mają dług publiczny. Tu najkorzystniejszą sytuację mają państwa bogate w złoża gazu i ropy – z jednym wyjątkiem Estonii, która pomimo braku bogactw naturalnych uniknęła głębokiego zadłużenia.

Dług publiczny Polski i innych krajów świata

Jak w praktyce prezentuje siędług publiczny Polski na skalę globalną? Mamy decydowanie lepszą sytuację niż wiele innych państw, w tym Japonia – ta ma największą relację zadłużenia do PKB. Dług publiczny wynosi tu bowiem aż 226% PKB. Inaczej mówiąc, Japonia ma ponad dwukrotnie większy dług, aniżeli wynosi jej roczne PKB. Głównym powodem, dla którego Japonia nie ogłosiła bankructwa, jest to, że większość długu mają obywatele Japonii, a nie podmioty spoza terenu Kraju Kwitnącej Wiśni.

Losu bankrutów nie uniknęły jednak takie kraje jak:

• Argentyna;
• Ekwador;
• Rosja;
• RPA.

W tych państwach większość wierzycieli pochodzi spoza ich terytoriów. Podobnie było w Grecji, tu jednak przed bankructwem uratowało ją wyłącznie otrzymanie wielkiego wsparcia zagranicznego w ramach Unii Europejskiej. Pomimo tego Grecja ma aż 176% PKB zadłużenia.

W porównaniu do powyższych dług publiczny Polski wydaje się niewielki. Wynosi on bowiem 51% PKB.

Dług publiczny w Europie

Warto zaznaczyć, że sam fakt posiadania niższego długu publicznego (procentowo) nie oznacza lepszej sytuacji z punktu widzenia wierzycieli. Co to znaczy? Państwa z większym długiem np. Francja, Wielka Brytania, Włochy, są ogólnie zamożniejsze, tym samym ich wiarygodność spłacalności jest wyższa aniżeli w przypadku Polski. Jest mniejsze ryzyko tego, że dług nie zostanie spłacony – a zaufanie inwestorów jest niezwykle kluczowe przy planowaniu wydatkowania środków publicznych.

Sytuacja Polski, w stosunku do krajów Europy Zachodniej jest następująca: Polska jest krajem dorobku, gdzie szybki przyrost długu publicznego hamuje wzrost gospodarczy. Tym samym zamiast ważnych inwestycji, wiele pieniędzy pochłania dług publiczny Polski, spłata odsetek i obsługa tego długu.

Przyczyny i skutki długu publicznego – wpływ na gospodarkę

Wstępnie zaznaczono, jak na gospodarkę wpływa dług publiczny. Warto jednak dokładniej spojrzeć na przyczyny, a zatem i na skutki długu publicznego.

Wśród przyczyn występowania długu publicznego można wymienić:

• Brak ograniczeń w kwestii wydatków budżetowych;
• Występujący rok do roku deficyt budżetowy;
• Wydatkowanie środków publicznych na walkę z kryzysami (kryzys gospodarczy, zmiana ustrojowa, wybuch pandemii, wybuch wojny);
• Tzw. rozdawnictwo socjalne, które zakłada powiększanie deficytu budżetowego (a zatem wzrost długu publicznego), aby dokonać np. wsparcia świadczeniowego określonej grupy społecznej.

Jakie są główne konsekwencje stale rosnącego długu publicznego? Przede wszystkim wymienia się:

• Wzrost inflacji;
• Wzrost stóp procentowych (w związku z walką z inflacją), co oznacza wyższe raty dla kredytobiorców;
• Pułapka wpadnięcia w zadłużenie – rolowanie się długu, a także zaciąganie nowych zobowiązań, aby spłacić stare, tylko generuje większe problemy w gospodarce;
• Zahamowanie rozwoju gospodarki.

Blog o księgowości dla firm

Zapoznaj się z poprzednimi wpisami na naszym blogu:

• Spółka z o.o. – czym jest i jak ją założyć?
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – jakie są stawki i składki ZUS?
• Dobre biuro rachunkowe – jak wygląda współpraca?

Sprawdź także nasz cennik usług księgowych