MAŁY I DUŻY ZUS – O CO W TYM CHODZI?

Mały ZUS, obecnie Mały ZUS Plus, jest jednym z ułatwień podatkowych dla startujących przedsiębiorców. Mogą oni uzyskać znaczne obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli przedsiębiorca skorzysta kolejno z Ulgi na start, potem z preferencyjnych składek, a na koniec z Małego ZUS-u Plus, to będzie oddali moment przejścia na płacenie pełnego, dużego ZUS-u o 66 miesięcy.

W momencie rejestracji firmy w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić ten fakt do ZUS-u, a następnie odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli jest to pierwsza działalność, to przedsiębiorca może korzystać z wielu ulg.

Ulga na start przez 6 miesięcy

Ulga na start to zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe), Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Do opłacenia pozostaje tylko składka ubezpieczenia zdrowotnego. Przedsiębiorca może przyjąć dowolną podstawę wymiaru składki, pod warunkiem, że nie będzie ona niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku. Wysokość składki to 9% podstawy. W 2020 r. najniższa miesięczna składka zdrowotna wyniosła 362,34 zł.

Ulga na start dotyczy pierwszych 6 miesięcy działalności. Ważne jest, że rozpoczynając działalność w pierwszym dniu miesiąca, zaliczamy ten miesiąc do okresu korzystania z ulgi. Jeżeli jednak rozpoczniemy działalność już dzień później lub w dowolnym innym dniu miesiąca, to okres zwolnienia z opłacania składek rozpocznie się dopiero od następnego miesiąca. Należy też pamiętać, że zawieszenie działalności nie wstrzymuje odliczania czasu obowiązywania ulgi. Możemy z niej korzystać tylko przez pół roku, niezależnie od tego, ile dni prowadziliśmy w tym czasie działalność, a przez ile dni była zawieszona.

Ulga przeznaczona jest dla przedsiębiorców, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą lub są wspólnikami w spółkach cywilnych. Można z niej skorzystać, jeżeli jest to pierwsza działalność lub wznowiona po upływie 60 miesięcy od zakończenia lub zawieszenia poprzedniej. Prawo do ulgi nie przysługuje osobom wykonującym działalność na rzecz byłego pracodawcy w zakresie czynności, które wcześniej – w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym – były wykonywane na podstawie umowy o pracę. Z ulgi nie mogą też skorzystać osoby ubezpieczone w KRUS.

Po wykorzystaniu pełnego okresu Ulgi na start lub po przerwaniu go w dowolnym momencie przedsiębiorca nie musi przechodzić na duży ZUS: może ubiegać się prawo do preferencyjnego naliczania składek.

Preferencyjne składki ZUS przez 24 miesiące

Standardowe stawki ZUS, nazywane potocznie dużym ZUS-em, określają minimalną podstawę płacenia składek jako 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto. Natomiast podstawą naliczania preferencyjnych składek ZUS jest 30% minimalnego wynagrodzenia brutto. W 2020 r. oznaczało to, że minimalny duży ZUS był naliczany od kwoty 3136,2 zł, natomiast podstawą do obliczania preferencyjnych składek była kwota 780 zł. Poszczególne składki naliczane są procentowo od podstawy, w tym m.in. 19,52% składki emerytalnej, 8% składki rentowej i 2,45% składki chorobowej. O atrakcyjności ulgi świadczy najlepiej składka emerytalna, której pełna miesięczna stawka wynosiła w 2020 r. 612,19 zł, a stawka preferencyjna 152,26 zł.

Obniżone składki dotyczą wyłącznie samego przedsiębiorcy. Nie może z nich skorzystać osoba współpracująca, w tym członek rodziny lub osoba zatrudniona na umowę o pracę. Składki za taką osobę należy naliczyć od kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Warunki korzystania z preferencyjnych składek ZUS są dość liczne. Z ulg mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy spełnili łącznie 2 warunki:

• nie wykonywali działalności na rzecz byłego pracodawcy (na zasadach opisanych wyżej, przy Uldze a start) – warunek ten trzeba spełniać przez cały okres korzystania z obniżonych stawek, a rozpoczęcie działalności na rzecz byłego pracodawcy oznacza utratę prawa do preferencyjnego ZUS-u,
• w ostatnich 60 miesiącach przed rozpoczęciem działalności nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej – w tym także działalności twórczej i artystycznej, działalności gospodarczej w zakresie wolnego zawodu (określonego w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne) oraz działalności, z której przychody uznawane są za przychody od działalności gospodarczej (w świetle przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z  preferencyjnych składek nie mogą też skorzystać osoby, które w ostatnich 60 miesiącach przed rozpoczęciem działalności były wspólnikami jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Obniżenie składek nie obejmuje też przedsiębiorców, którzy ostatnich 60 miesiącach prowadzili szkołę, przedszkole czy inną placówkę działającą na podstawie przepisów ustawy Prawo oświatowe.

Mały ZUS Plus na 36 miesięcy

1 stycznia 2020 r. Mały ZUS został zastąpiony przez Mały ZUS Plus. Mały ZUS obejmował przedsiębiorców, którzy osiągnęli przychód roczny nieprzekraczający 63 000 zł. Mały ZUS Plus podniósł tę kwotę: do stosowania obniżonych stawek mają prawo przedsiębiorcy, którzy osiągnęli roczne przychody do 120 000 zł. Limit dotyczy tych przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność przez cały poprzedni rok. Jeżeli działalność była zawieszana lub przedsiębiorca nabył prawo do zastosowania ulgi w trakcie roku, wtedy limit naliczany jest proporcjonalnie do liczby dni prowadzenia działalności, które mogą być objęte ulgą. Obliczenie należy wykonać według wzoru: (120 000 : 365) x liczba dni prowadzenia działalności podlegającej uldze.

Warunkiem skorzystania z Małego ZUS-u Plus jest prowadzenie działalności w poprzednim roku kalendarzowym przez min. 60 dni. Limit roczny dotyczy przychodu, jednak podstawa wymiaru składek jest obliczana na podstawie osiągniętych dochodów. Aby ją ustalić, należy najpierw obliczyć przeciętny miesięczny dochód. W tym celu ogólną kwotę uzyskanych dochodów należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności, a następnie pomnożyć przez 30. Uzyskaną kwotę należy zaokrąglić do pełnych groszy, a następnie przemnożyć przez stały współczynnik 0,5 i ponownie zaokrąglić do pełnych groszy. Teraz pozostaje sprawdzenie, czy uzyskany wynik nie jest niższy od kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia lub wyższy od 60% prognozowanego średniego wynagrodzenia miesięcznego. Może się zdarzyć, że obliczymy niższą podstawę od minimalnej. Mimo to będziemy musieli naliczać stawki od równowartości 30% płacy minimalnej, czyli w 2020 r. od kwoty 780 zł.

Czas korzystania z ulgi wynosi łącznie 36 miesięcy, które można rozłożyć na maksymalny okres 5 lat (60 miesięcy) prowadzenia działalności. Po zakończeniu korzystania z ulgi Mały ZUS Plus każda firma, niezależnie od osiąganych przychodów, rozpoczyna opłacanie pełnych stawek ZUS.

Opisane formy obniżania składek ZUS są niewątpliwym udogodnieniem i pomocą w obniżeniu kosztów działalności dla wielu małych, w tym szczególnie jednoosobowych przedsiębiorstw. Należy jednak pamiętać, że niższe składki przekładają się wprost proporcjonalnie na niższe świadczenia z tytułu ubezpieczeń społecznych: niższe wypłaty zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego czy zasiłku macierzyńskiego.

Jeżeli masz wątpliwości, czy jesteś uprawniony do stosowania z obniżonych składek ZUS, skorzystaj z usługi profesjonalnego doradztwa księgowego. Nasze biura podatkowe w Gdańsku, Łodzi i Poznaniu podejmą się rozwiązania Twoich problemów.