JAKIE ZMIANY W PRAWIE PODATKOWO-KSIĘGOWYM W 2020

Pod koniec 2019 r. i w 2020 r. weszło wiele istotnych zmian w prawie podatkowo-księgowym. Swego rodzaju przełomem jest wprowadzenie indywidualnego mikrorachunku podatkowego. Nie mniej istotne jest obniżenie podatku dochodowego oraz wprowadzenie pod koniec 2019 r. obowiązkowego stosowania mechanizmu split payment. Zmieniły się też zasady naliczania ZUS dla małych firm. Bez entuzjazmu przyjęta została możliwość karania za błędy popełnione przy tworzeniu JPK. Natomiast dużym ułatwieniem będzie zapewne WIS.  

Przedstawione zestawienie nie wyczerpuje wszystkich zmian, które zostały wprowadzone w 2020 r. lub zaczęły obowiązywać w ostatnich miesiącach 2019 r. Jeżeli potrzebujesz szczegółowych informacji wraz z prześledzeniem wpływu zmian na działalność twego przedsiębiorstwa, najlepszym rozwiązaniem będzie skorzystanie z profesjonalnego doradztwa rachunkowego. 

Indywidualny rachunek podatkowy (mikrorachunek podatkowy) 

Mikrorachunek podatkowy to rodzaj indywidualnego, nadanego każdemu obywatelowi konta, które służy wyłącznie do wpłat podatku PIT, CIT i VAT (z wyłączeniem karty podatkowej, VAT-14 i VAT w imporcie). Za jego pośrednictwem podatnicy i pracodawcy przekazują podatki do urzędu skarbowego od 1 stycznia 2020 r. Mikrorachunek służy wyłącznie do wpłat. Wszelkie nadpłaty podatków będą zwracane podobnie jak do tej pory, czyli np. na wskazany przez podatnika ROR. 

Numer swojego mikrorachunku podatkowego możemy bardzo łatwo sprawdzić korzystając z generatora zamieszczonego na stronie podatki.gov.pl lub w dowolnym urzędzie skarbowym – wystarczy podać NIP lub PESEL. 

WIS – Wiążąca Informacja Stawkowa 

WIS zapowiedziano jako duże ułatwienie dla podatników. Wystarczy złożyć stosowny wniosek do Krajowej Administracji Skarbowej i uzyskać odpowiednią decyzję w sprawie odpowiedniej stawki VAT, aby uzyskać gwarancję, że przyjęta przez nas stawka podatkowa jest właściwa. WIS jest instrumentem, który w zamyśle ustawodawcy ogranicza liczbę błędów, uszczelnia system podatkowy, a podatnika uchroni przed sytuacją, w której – co zdarzało się do tej pory – organ podatkowy zakwestionuje wysokość zastosowanej stawki VAT. 

Kiedy i jakimi karami zagrożone są błędy w JPK?  

Nowy JPK zawiera część ewidencyjną (rejestr VAT zakupów i sprzedaży) oraz deklaracyjną (zastępuje ona dotychczasowe deklaracje VAT-7 lub VAT-7K). Początkowo zmiany miały być wprowadzane stopniowo, począwszy od największych płatników VAT (od II kwartału 2020 r.). Jednak pandemia koronawirusa i wprowadzenie mechanizmu tarczy antykryzysowej sprawiło, że ostatecznie przesunięto termin wejścia w życie nowych zasad na 1 października 2020 r. 

Ustawodawca przewidział możliwość karania podatników za błędy w JPK, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji poprawności jednej czy wielu transakcji. Podatnik ma możliwość samodzielnego złożenia korekty, gdy po wysłaniu JPK zorientuje się, że jego zapisy były błędne. Inną możliwością korekty jest reakcja na wezwanie do złożenia korekty: jeżeli podatnik przedłoży korektę lub wyjaśnienie do urzędu skarbowego w terminie 14 dni, uniknie kar. Korekty złożone po terminie lub ich brak grożą naliczeniem kary 500 zł za każdy błąd w JPK. Dobrym sposobem na uniknięcie kar jest powierzenie obsługi JPK wyspecjalizowanemu biuru księgowemu.  

Zmiany w “małym ZUSie” 

Wszyscy przedsiębiorcy prowadzący niewielkie firmy, które nie generują wysokich dochodów już za styczeń 2020 r. mogli opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru, w wysokości uzależnionej od faktycznych przychodów. Warunkiem było prowadzenie działalności w oparciu o wpis do CEIDG oraz kwota przychodu (w poprzednim roku kalendarzowym) poniżej trzydziestokrotności płacy minimalnej, czyli za 2019 r poniżej 67 500 zł. 

Korzystający z “małego ZUSu” mają obowiązek przekazania w deklaracji rozliczeniowej lub w imiennym raporcie informacji o rocznym przychodzie oraz obowiązek przedstawienia na żądanie ZUS dokumentów potwierdzających wysokość rocznego przychodu. 

Z “małego ZUSu” nie mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku rozliczeniowym prowadzili działalność krócej, niż 60 (opłacili składki za okres krótszy niż 60 dni). 

Biała lista podatników VAT z sankcjami 

Wprowadzona w 2019 r. biała lista podatników VAT jest instrumentem pozwalającym na szybkie sprawdzenie, czy nasz kontrahent jest płatnikiem VAT. Jeżeli nie jest, to możemy dowiedzieć się, w jakich okolicznościach odmówiono mu rejestracji lub wykreślono z rejestru. Jeżeli znajduje się na liście, to możemy też sprawdzić właściwy numer rachunku bankowego, na który powinniśmy przelać pieniądze. 

W 2020 r. to, co wcześniej było możliwością, stało się obowiązkiem: realizując płatność dla własnego dobra powinniśmy sprawdzić obecność naszego kontrahenta na białej liście płatników VAT. Każdy, kto po 1 stycznia 2020 r. dokonał przelewu kwoty powyżej 15 tys. zł na rachunek, który nie jest podany w wykazie (nie figuruje na białej liście), musi liczyć się z następującymi konsekwencjami: 

• brak możliwości zaliczenia kwoty transakcji do kosztów uzyskania przychodu, 
• ryzyko poniesienia odpowiedzialności za zaległości podatkowe wraz ze swoim kontrahentem (w przypadku, gdy nie odprowadzi on podatku VAT od transakcji). 

Tych przykrych konsekwencji można uniknąć: najpóźniej w ciągu 3 dni od daty przelania środków na niewłaściwy rachunek należy zgłosić ten fakt do naczelnika właściwego (dla sprzedawcy) urzędu skarbowego. Jednocześnie należy pamiętać, że obowiązuje nakaz zgodnie z którym kwoty płatności powyżej 15 tys. zł są objęte obowiązkiem przekazywania za pośrednictwem przelewów bankowych.  

Obowiązkowy split payment 

Split payment, czyli oficjalnie Mechanizm Podzielonej Płatności (MPP) nie jest niczym nowym. Nowy jest natomiast zakres obowiązywania. Od 2020 r. każda faktura VAT na towary lub usługi (z załącznika nr 15) o wartości 15 tys. zł i więcej (łącznie z podatkiem VAT), objęta jest obowiązkowym stosowaniem mechanizmu split payment. W przypadku transakcji na niższe kwoty MPP jest dobrowolny. 

Obowiązkowy NIP nabywcy na paragonie do faktury 

Wystawianie faktury na podstawie paragonu to efekt sytuacji, w których nabywca, dopiero po “nabiciu” transakcji na kasę fiskalną, zgłasza chęć otrzymania faktury. Od 1 stycznia 2020 r. można wystawić fakturę VAT dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą wyłącznie na podstawie paragonu zawierającego NIP nabywcy. Intencją ustawodawcy jest wykluczenie możliwości wystawiania tzw. pustych faktur, które służyły do wyłudzania zwrotu podatku VAT.  

Jeżeli sprzedawca wbrew prawu wystawi fakturę na podstawie paragonu bez numeru NIP, poniesie karę w postaci podwojenia należnej wysokości podatku VAT wykazanego na fakturze. 

Ulga na złe długi w PIT i CIT 

Działanie mechanizmu ulgi za złe długi w najprostszym ujęciu oznacza zwiększanie podstawy opodatkowania dłużnikom i jej obniżanie w przypadku wierzycieli o niezapłaconą kwotę. Dotyczy to faktur lub umów, które nie zostały opłacone w terminie dłuższym niż 90 dni od daty wystawienia. Nowe regulacje dotyczą faktur, których termin płatności upływał po 31 grudnia 2019 r. 

Ustawodawca przewidział też sytuację, w której kwota, o która należy pomniejszyć podstawę opodatkowania jest wyższa od samej podstawy. W takim przypadku można zmniejszać podstawę opodatkowania w kolejnych latach – maksymalnie przez 3 lata.  

Nowa skala podatkowa 

W 2020 r. po raz pierwszy rozliczaliśmy PIT-y w oparciu o nowe stawki podatku dochodowego. Przy podstawie obliczania podatku niższej od 85 528 zł stosowana jest stawka 17% (poprzednio 18%). Powyżej wymienionej kwoty ma zastosowanie stawka 32%. Należy przypomnieć, że 32% nalicza się od kwoty, która jest nadwyżką, np. przy 100 tys. zł podstawy będzie to 14 472 zł. Przy rozliczeniach za 2019 r. stawkę 17% można było zastosować tylko do ostatniego kwartału.